MAKYEVELİZM

  İlkçağdan bu tarafa devlet en siyasi organizasyondur. Mezopotamya’daki site devletlerinden imparatorluklara kadar devlet bir evrim geçirmiştir. İlkçağdaki klan devletlerinden çok uluslu imparatorluklara kadar bu süreç devlet yapılarında da değişimlere yol açmıştır. Tabii ki bu değişim, devlet anlayışına da yansımış ve zaman içerisinde değişik fikir ve düşünceler yol açmış ve pek çok düşünce ve fikir adamının bu işe kafa yormasına yol açmıştır.

   İlkçağda Eflatun’un “Devlet” adlı eserini yazmasından günümüze kadar düşünürlerin devlet anlayışlarında da farklılıklar yaşanmıştır. Bu da tabiidir, çünkü toplumsal yapılar, ekonomik yapılar, siyasi yapılar önemli değişikliklere uğramıştır.

    İşte bu değişiklere dayalı olarak devlet üzerinde ve lider üzerinde görüş ve düşüncelerini açıklayan ve sonraki yıllarda fikri, anlayışı “Makyevelizm” diye adlandırılan Makyevel’dir.

Makyevel “Prens” adlı eserinde fikirlerini açıkladı. Makyevel’e göre, bir prensin başarıya ulaşması için ahlaki düşünceleri tamamen bir yana bırakıp güç ve kurnazlığa dayanması gerekir. Makyevel’in –her şeyin üzerinde- iyi silahlanmış olmanın önemini özellikle vurgulamaktadır.  Sadece bir devletin kendi yurttaşlarından oluşturulmuş orduların güvenilir olduğunu vurgulamakta; paralı askerlere veya başka devletlerin askerlerine güvenen bir devletin mutlaka zayıf ve tehlike altında olacağını ifade etmektedir.

    Başarılı olmak için, bir prens etrafına becerikli ve sadık bakanlar toplamalıdır. Machiavelli prensi dalkavuklardan ve neyi nasıl yapması gerektiği konusundaki öğütlerden kaçınması gerektiği konusunda uyarmaktadır.

     Makyavel prensin sevilmesinin mi yoksa O'ndan korkulmasının mı daha iyi olduğunu irdelemiş ve şu cevabı vermiştir: "Cevap, hem korkulan hem de sevilen kişi olunması gerektiğidir, ama... ikisinden biri tercih edilecekse, korkulan kişi olmak sevilen kişi olmaktan çok daha emniyetlidir....çünkü sevgi, insanların bencillikleri nedeniyle işlerine geldiği zaman kopardıkları bir yükümlülükler zinciriyle bağlıdır; ama korku asla iflas etmeyen bir cezalandırılma korkusuyla sürekli kılınır."

   Makyevel “Prens” adlı eserinde devlet ve hükümdarı değişik açılardan incelemiş ve 15. ve 16. yüzyılın şartları içerisinde hükümdara çeşitli önerilerde bulunmuştur. Makyevelin bu fikirleri günümüze kadar çok değişik eleştirilere uğramış ve "Prens” sık sık "diktatörlerin el kitabı" olarak adlandırılmıştır. Makyevel’in yaşantısı ve diğer eserleri O'nun cumhuriyetçi bir hükümeti diktatörlüğe genellikle tercih ettiğini göstermektedir. O dönem İtalya’sının siyasi şartları Makyevel’in fikirlerinde etkili olmuştur, denebilir.

Yorumlar